حق تقدم فرعی به اصلی

حق تقدم عبور عبارت است از اولویت حق عبور وسیله نقلیه ای زودتر از وسایل نقلیه دیگر یا از پیاده‌ها و بالعکس . به عبارت دیگر اگر دو یا چند وسیله نقلیه در یک زمان بخواهنداز یک تقاطع عبور نمایند برخوردشان با یکدیگر قطعی است.بنابراین،مقررات خاصی برای حق تقدم عبور وسایل نقلیه تعیین شده است،که رعایت آن برای رانندگان اجباری است.در حق تقدم عبور تکلیف رانندگان به هنگام عبور از تقاطع‌ها،میدانها و گردشها با تعیین علائم ، تابلوها ، خط کشیها و فرمانهای پلیس مشخص می‌شود . باید دانست که فرمان پلیس بر تمام فرامین دیگر مقدم بوده و رعایت آن از طرف همه الزامی است که در زیر به نمونه ای از آنها اشاره می‌شود:

ماده 137 آئین نامه راهنمایی و رانندگی

حق تقدم عبور وسایل نقلیه در تقاطع‌ها و میدانهایی که هیچگونه علامت  و چراغ راهنمایی و رانندگی وجود نداشته باشد به ترتیب زیر است:1-در تقاطع هم عرض اگر دو وسیله نقلیه ای که روبروی یکدیگر درحرکتند  بخواهند با هم وارد خیابان مجاور واحدی شوند حق تقدم عبور با وسیله ایست  که به سمت راست گردش می‌کند.2-هرگاه دو یا چند وسیله نقلیه از دو یا چند راه مختلف به تقاطع هم عرض  برسند حق تقدم عبور باوسیله نقلیه ایست که در طرف راست وسیله نقلیه دیگر قرار دارد.3-هنگام ورود به میدانها حق تقدم با وسایل نقلیه ایست که در درون میدان در حال حرکت است.4-در سه راه‌ها حق تقدم عبور با وسایل نقلیه ای است که بطور مستقیم و در سمت و مسیر مجاز حرکت می‌کند حتی اگر عرض خیابانی که مسیر آن است  از عرض راه تلاقی کننده کمتر باشد.

ماده 138آئین نامه راهنمایی و رانندگی
در برخورد راه اصلی با فرعی حق تقدم با وسیله ای است که از راه اصلی عبور می‌کند رانندگانی که از راه فرعی وارد راه اصلی میشوند باید پیش از ورود به راه  اصلی در صورت لزوم توقف نموده وپس از رعایت حق تقدم عبور وسایل نقلیه ای  که در مسیر مجاز خود در راه اصلی و با سرعت مجاز عبور می‌کنند وارد این راه بشوند.

راه اصلی در برخورد با راه فرعی با تابلو و یا با عرض پهن تر تعیین می‌شود .

ماده139آیین نامه راهنمایی و رانندگی
رعایت مقررات ماده فوق برای وسیله نقلیه ای که از راه خصوصی یا شانه راه یا گاراژ یا کوچه یا تعمیرگاه و مانند آنها به معابر عمومی وارد می‌شوند نیز لازم است.

ماده140آیین نامه راهنمایی و رانندگی
وسیله نقلیه ای که در مسیر مجاز در حال حرکت است بر وسایل نقلیه متوقفی که در حال شروع حرکت به جلو یا عقب،گردش و یا دور زدن هستند حق تقدم عبور دارد.

ماده141 آیین نامه راهنمایی و رانندگی

در گذرگاه پیاده که چراغ راهنمایی و رانندگی نداشته باشد حق تقدم عبور با پیادگان است.

گذرگاه پیاده:گذرگاهی در تقاطع راهها،امتداد پیاده روها،سواره روها،روگذرها و یا زیر گذرها یا هر محل دیگری از سواره رو که بوسیله خط کشی یامیخ کوبی یا علایم دیگر برای عبور پیادگان اختصاص داده شده است.

ماده142آیین نامه راهنمایی و رانندگی
در خیابان یا در تقاطع که وسایل نقلیه روبروی یکدیگر حرکت می‌کنند هر گاه وسیله ای بخواهد گردش به چپ کند حق تقدم با وسیله نقلیه ایست که مستقیم و در مسیر مجاز عبور می‌نماید.

در محل پارک کنار خیابان حق تقدم برای پارک کردن با وسیله نقلیه ای است که ضمن حرکت با دنده عقب مشغول پارک کردن است.

ماده143آیین نامه راهنمایی و رانندگی
در راههایی که مسیر حرکت وسایل نقلیه به علت وجود موانع ثابت اعم از وسایل نقلیه پارک شده،مصالح ساختمانی،اشیاءعملیات عمرانی،حفاری و خرابی،راه بسته ویا برای عبور از مسیر مجاز کافی نباشد،حق تقدم عبور با وسایل نقلیه ای است که مسیر عبور آنها باز یا سهم عبور بیشتری را دارا می‌باشند.

ماده144آیین نامه راهنمایی و رانندگی
در راههای کوهستانی و یا راههای شیب دار با ویژگی‌های مشابه راههای کوهستانی که در آنها عبور از کنار وسایل نقلیه طرف مقابل غیر ممکن و یا مشکل می‌باشد راننده ای که در جهت سرازیری در حرکت است بایستی به کنار راه رفته و به راننده ای که در جهت سربالایی در حرکت است تقدم عبور بدهد.

تبصره:در راههای مسطح که دو طرف راه منتهی به کوه و پرتگاه می‌باشد حق تقدم عبور با وسایل نقلیه ایست که در طرف پرتگاه قرار دارند.

ماده186آیین نامه راهنمایی و رانندگی

وسایل نقلیه انتظامی و امدادی،هنگامیکه برای انجام ماموریت فوری در حرکت هستنتد در صورت به کاربردن چراغ گردان ویژه اعلام خطر یا آژیر تاحدودی که موجب بروز تصادف نشود،مجاز به انجام اعمال زیر می‌باشد:الف)توقف در محل ممنوعه.ب)تجاوز از سرعت مجازو سبقت از سمت راست وسیله نقلیه دیگرپ)عبور از طرف چپ راه و همچنین دور زدن در نقاط ممنوعه.ت)گذشتن از چراغ قرمز یا رعایت نکردن علایم دیگر ایست،مشروط به اینکه از سرعت وسیله نقلیه در اینگونه محل‌ها تا حداقل امکان کاسته شود.