همه افراد ممکن است در طول دوران زندگی انواع مختلفی از ترس و فوبیا را تجربه نمایند. در واقع ترس واکنش طبیعی به موقعیت‌های تهدید آمیز و ترسناک است که برای انسان جنبه حفاظتی دارد. اما اگر این ترس حالت افراطی پیدا کند، یک اختلال روانی محسوب می‌شود. فوبیا ترس، استرس یا اضطراب فراگیر و مختل کننده‌ای ست که به واسطه محرکی که به خودی خود ترسی ندارد ایجاد می‌شود. افراد مبتلا به فوبیا متوجه غیر منطقی بودن ترس خود هستند، اما نمی‌توانند بر آن غلبه کنند. متاسفانه این اختلال کارکردهای فردی و اجتماعی تان را به شدت مختل می‌کند. این آسیب روانی، شایع ترین اختلال در میان زنان و دومین اختلال رایج در میان مردان است. با این حال با توجه به شیوع بالای بیماری، آشنایی با نشانه‌ها، تشخیص و درمان فوبیا حائز اهمیت است.
انواع فوبیا های خاص
فوبیا های خاص انواع گوناگونی دارند. ممکن است فرد همزمان به چند فوبیا مبتلا باشد ولی به طور کلی فوبیاها به پنج طبقه تقسیم می‌شوند.
1) فوبیای حیوانات
در طبقه فوبیا حیوانات، محرکی که فوبیا را ایجاد می‌کند، حیوانات هستند. حتما لازم نیست فرد در مواجهه واقعی با حیوان قرار بگیرد. دیدن تصاویر و یا حتی تصور کردن حیوانی که فرد از آن فوبیا دارد نیز موجب واکنش اضطرابی می‌شود. 9 تا از شایع ترین فوبیاهای حیوانات شامل موارد زیر هستند. برای آشنایی بیشتر با فوبیای حیوانات کلیک کنید.
1) ترس از عنکبوت یا Arachnophobia
2) ترس از مار یا Ophidiophobia
3) ترس از زنبور یا Spheksophobia
4) ترس از پرنده یا Ornithophobia
5) ترس از موش یا Musophobia
6) ترس از ماهی یا Ichthyophobia
7) ترس از سگ یا Cynophobia
8) ترس از سوسک یا Entomophobia
9) ترس از گربه یا Entomophobia
2) فوبیای محیط های طبیعی از جمله انواع فوبیا ها
در فوبیای محیط های طبیعی فرد مبتلا از پدیده‌های طبیعی می‌ترسد. شایع‌ترین این فوبیاها موارد زیر را در بر می‌گیرد.
- ترس از ارتفاعات یا Acrophobia
- ترس از طوفان و رعد و برق یا Astraphobia
- ترس از آب یا Aquaphobia
برای شناخت بیشتر درباره ترس از ارتفاع و ترس از آب کلیک کنید.
3) فوبیای خون، تزریق و جراحت یا (BII)
در فوبیای خون که تقریبا در 3 تا 4 درصد جمعیت روی می‌دهد، فرد از دیدن خون و یا هر فرایندی که منجر به دیدن خون شود مانند تزریق، عمل جراحی، جراحت و... می‌ترسد. در نوع شدید این فوبیا فرد از رفتن به مکان‌هایی که احتمال می‌دهد، در آنجا خون ببیند، مانند بیمارستان نیز پرهیز می‌کند. این افراد همواره تمایل دارند که قرص و شربت استفاده نمایند و برای درمان و بهبودی وضعیت خود از آمپول پرهیز می‌کنند.
برای آشنایی بیشتر با ترس از خون و ترس از آمپول کلیک کنید.
4) فوبیای اعمال و فرایند ها
در فوبیای اعمال و فرایندها، فرد مبتلا از اعمال و فرایندهای مشخصی می‌ترسد که به معروف‌ترین آن‌ها اشاره می‌کنیم.
- ترس از بچه دار شدن (برای آشنایی بیشتر درباره ترس از بچه دار شدن کلیک کنید).
- ترس از رانندگی کردن یا Vehophobia
- ترس از پرواز یا Aerophobia
- ترس از زایمان (برای آگاهی درباره ترس از زایمان کلیک کنید).
- ترس از بودن در مکان های بسته مانند آسانسور یا Claustrophobia
- ترس از بودن در مکان های باز و شلوغ یا Agoraphobia (برای اطلاع درباره آگورافوبیا کلیک کنید).
- ترس از سخنرانی در جمع (برای آشنایی بیشتر درباره ترس از سخنرانی در جمع کلیک کنید).
- ترس از موقعیت‌های اجتماعی (برای آگاهی بیشتر درباره فوبیای اجتماعی کلیک کنید).
برای آشنایی با ترس از رانندگی، ترس از پرواز و کلاستروفوبیا کلیک کنید.
5) سایر فوبیا ها
از جمله ترس از اشیا و احساسات دیگر می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:
- ترس از دکمه یا Koumpounophobia
- ترس از دلقک یا Coulrophobia
- ترس خفگی Pseudodysphagia
- ترس از تهوع داشتن یا Emetophobia
- ترس از مسابقه (برای آشنایی بیشتر با ترس از مسابقه کلیک کنید).
- ترس از شکست (برای شناخت بیشتر با ترس از شکست کلیک کنید).
- ترس از طرد شدن (برای اطلاعات بیشتر با ترس از طرد شدن کلیک کنید).
- ترس از موفقیت (برای آگاهی بیشتر با ترس از موفقیت کلیک کنید).
- ترس از تعهد در رابطه (برای اطلاع بیشتر با ترس از تعهد در رابطه کلیک کنید).
- ترس از گذشته و آینده (برای آشنایی بیشتر درباره ترس از گذشته و ترس از آینده کلیک کنید).
انواع فوبیا های فرعی
فوبیاهای فرعی در راهنمای تشخیصی آماری بیماری های روانی (DSM) به صورت رسمی وجود ندارند، اما نیازمند توجه بالینی هستند. معروف ترین این فوبیاها موارد زیر را دربر می‌گیرد.
- ترس از حفره‌های نامتقارن یا Trypophobia
- ترس از مرگ یا Thanatophobia
- ترس از تنها بودن یا Monophobia
- ترس از تاریکی یا Nyctophobia
برای اطلاع بیشتر درباره ترس از مرگ و ترس از تاریکی کلیک کنید.
انواع فوبیا در بستر فرهنگ
تفاوت های فرهنگی، می‌تواند عاملی تاثیر گذار در ابتلا به انواع فوبیا باشد. به عنوان مثال در مورد فوبیای حیوانات، در جوامع غربی ترس از عنکبوت شایع تر است، در حالی که در جوامع شرقی مانند ایران و هند ترس از سوسک بیشتر مشاهده می‌شود. فوبیاهایی نیز وجود دارد که مختص به یک فرهنگ خاص است که به معروف ترین آن‌ها اشاره می‌کنیم.
1- تای جین-کیوفو شو: نوعی سندروم ژاپنی است که ویژگی آن ترس از خجالت زده کردن دیگران و توهین به آن هاست.
2- زار: یعنی ترس از تسخیر شدن توسط ارواح خبیثه. این ترس می‌تواند با علائمی مانند فریاد زدن و کوبیدن سر به دیوار همراه باشد. این فوبیا مخصوص آفریقای شمالی و خاورمیانه است.
3- کورو: مشخصه اصلی این فوبیا اضطراب ناگهانی و شدید از اینکه آلت تناسلی عقب نشینی کرده و وارد بدن شود و منجر به مرگ شود. این نوع فوبیا در مالزی، چین و تایلند شایع است.
برای اطلاع بیشتر درباره فوبیای خاص کلیک کنید.
روش های درمانی انواع فوبیا
فوبیاها، طبقه ای از اختلالات اضطرابی هستند که می‌توانند مشکلات عمده ای در زندگی شما ایجاد کنند و عملکرد زندگی تان را به طور جدی مختل کنند. درمان‌های روان شناختی مانند شناخت درمانی، حساسیت زدایی منظم، مواجهه درمانی و ریلکسیشن یا دیگر روش‌های آرمیدگی در درمان فوبیا بسیار سودمند هستند. با دریافت مشاوره روانشناسی می‌توانید بدون نگرانی از مورد قضاوت واقع شدن یا ترس عدم پذیرش، در مورد مشکل فوبیای خود صحبت کنید و توصیه‌های درمانی را دریافت کنید. توجه داشته باشید که فوبیاها می‌توانند عملکرد شما را در زمینه‌های مختلفی از جمله تحصیلی، شغلی و روابط بین فردی با مشکل مواجه کنند پس درمان و مداخله بهنگام از اهمیت بالایی برخوردار است. برای آگاهی درباره اختلالات اضطرابی کلیک کنید.
در صورتی که مایل هستید درباره روش‌های مختلف درمان اطلاعات مناسبی کسب کنید و نسبت به مشکل خود و یا اطرافیانتان بهترین راهکارها را انتخاب کنید می‌توانید از مشاوران ما در مرکز مشاوره روانشناسی حامی هنر زندگی به صورت تلفنی و حضوری خدمات دریافت نمایید. این مرکز با داشتن مشاورانی برجسته این امکان را برای شما فرآهم آورده است تا در کمترین زمان ممکن بتوانید به درمان مشکلات خود از جمله فوبیاها و مشکلات اضطرابی بپردازید.
برای آگاهی از روند دریافت مشاوره کنترل استرس و اضطراب و درمان فوبیا کلیک کنید.
سوالات متداول
همسرم به شدت وسواسی است و مدام همه جای خانه را می‌شوید و تمیز می‌کند. در صورتی که مکانی آلوده باشد با استرس و اضطراب زیادی مواجه می‌شود مشکل چیست؟
یکی از انواع فوبیاها ترس از آلودگی است. فرد مبتلا همواره در مواجهه با مکانی آلوده اضطراب زیادی را تجربه می‌کند. همچنین این مسئله عمکلرد او را در زمینه‌های مختلفی با مشکل مواجه می‌کند. با این حال باید برای تشخیص دقیق تر مشکل لازم است تا به یک متخصص و روانشناس مراجعه کنید.
برای آشنایی با فوبیای آلودگی کلیک کنید.
آیا فوبیا به خودی خود و به مرور درمان می‌شود؟
خیر. گاهی شدت فوبیاها به گونه‌ای است که یک اختلال روانی محسوب می‌شود و لازم است تا فرد در اولین زمان ممکن درمان شود. همچنین فوبیا می‌تواند اختلالات روانی دیگری را نیز به وجود آورد و عملکرد و زندگی فرد را در همه زمینه‌ها مختل نماید. به همین دلیل بسیار اهمیت دارد که فرد قبل از وخیم شدن اوضاع درمان گردد.
برای آشنایی بیشتر با اختلالات روانی کلیک کنید.
برای دریافت مشاوره در زمینه تشخیص فوبیا و درمان انواع فوبیا می توانید با مشاوران مرکز مشاوره روانشناسی حامی هنر زندگی از طریق تلفن ثابت از کل کشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگیرید.