گواهینامه موتور برای بانوان
اگر در ایران زندگی می‌کنید حتما می‌دانید که در سطح شهر موتورسوار زن دیده نمی‌شود. دلیل این امر چیست؟ عرف یا هنجار جامعه یا قانون؟ پاسخ به این سوال زیاد هم ساده نیست زیرا نمی‌توان ادعا کرد که قانون صد در صد موتور سواری را برای بانوان ممنوع کرده‌است اما در واقع قانون برای اخذ گواهینامه موتور برای بانوان با وجود آنکه منع قانونی ذکر نکرده است اما اجازه‌ای نیز صادر نکرده!
به جای توضیح متن قانون را بخوانید تا متوجه موضع قانون در برابر گواهینامه موتور برای بانوان شوید.
قانون در مورد گواهینامه موتور برای بانوان چه نظری دارد؟
ماده ۲۰ قانون تخلفات راهنمایی و رانندگی عنوان کرده است که صدور گواهی نامه برای مردان به عهده نیروی انتظامی است. در همین قانون شرایط صدور گواهینامه موتور نیز با جزئیات قید شده که حرفی از جنسیت زده نشده.
اما به هر ترتیب گواهینامه موتور برای بانوان صادر نمی‌شود و بانوان نمی‌توانند از وسیله نقلیه موتور برای جابجایی استفاده کنند. ایران جز معدود کشورهایی است که در آن صدور گواهی نامه موتور برای بانوان انجام نمی‌شود در حالیکه بسیاری از کشورهایی که شرایط و هنجارهای سختگیرانه‌ای نیز دارند اجازه استفاده از موتور سیکلت را برای بانوان صادر می‌کنند، این وسیله ارزان است و برای مسیرهای کوتاه و پر ازدحام وسیله‌ی ایده‌آلی است.
علاوه بر عدم صدور گواهینامه موتور برای بانوان، استفاده از دوچرخه نیز در مواردی از طرف برخی نهادها با ممانعت روبرو می‌شود. به طور کلی مسئله ساده و پیش پا افتاده‌ای مانند استفاده از یک وسیله نقلیه این روزها به دغدغه عده‌ای تبدیل شده که نتیجه تفکرات و اظهار نظرهای شخصی عده‌ای تبدیل به ممنوعیت بزرگ و مهم برای نیمی از جمعیت این کشور شده است.
مطالب آموزشی :آموزش موتورسواری
استفاده از موتور در پیست‌های موتور سواری
با وجود ممنوعیت استفاده از موتور برای بانوان، یادگیری کار با این وسیله نقلیه توسط مربیان به عنوان یک ورزش انجام می‌شود و در پیست‌های موتورسواری و در ابعاد محدود شاهد موتور سواری بانوان هستیم.
آموزش و یادگیری مهارت استفاده ازموتور بدون صدور گواهی نامه موتور برای بانوان باعث شده تا برخی از بانوان با وجود آنکه مهارت خوبی برای استفاده از این وسیله نقلیه دارند اما اجازه استفاده از آن‌را در سطح شهر نداشته باشند.
چند وقتی است زمزمه‌هایی مبنی بر پیگیری حق موتورسواری زنان مطرح شده است و فعالان حوزه زنان به دنبال راهی برای گرفتن اجازه صدور گواهینامه موتور برای بانوان هستند. موانع پیش‌رو برای صدور گواهی نامه موتور برای بانوان از سه جنبه قابل بررسی است.
قانون، نهادهایی که خود را فراقانونی می‌پندارند و البته ابزارهای اجرایی نیز در اختیار دارند و عرف جامعه. برای برداشتن این سه مانع راه ساده‌ای در پیش نیست اما بدون شک گام اول قانون گذاری صحیح و صریح است. با این کار گام اول برداشته می‌شود تا اجازه صدور گواهینامه موتور برای بانوان از نظر قانونی صراحتا منعی نداشته باشد.
اما این تازه گام اول است و تا زمانی که موتور سواری بانوان به امری عادی تبدیل شود را ه طولانی باقی است. مانع دوم نهادهای فراقانونی، اشخاص و نهادهایی است که صراحتا مخالفت خود در مورد استفاده از وسیله نقلیه موتور برای بانوان را اعلام کرده‌اند.
در مواردی این اظهار نظرهای شخصی و مصاحبه‌ها قابل استناد و پیگیری نیست و باید به صورت جدی با مسئولان و اشخاصی وارد گفتگو شد که صحبت‌ها و دلایل قابل شنیدن و قابل تاملی ارائه می‌کنند.
به طور کلی دلایلی که برای ممنوعیت استفاده از این وسیله نقلیه اعلام می‌شود را می‌توان مستند کرد و برای هموار کردن راه بانوان می‌توان تمهیداتی اندیشید که استفاده از این وسیله نقلیه برای بانوان امکان پذیر باشد.
بنابراین برای رسیدن به راهی که بانوان نیز بتوانند از این وسیله ارزان و مفید برای مسیرهای کوتاه استفاده کنند به شرایطی نیاز است که با آرامش به بررسی موانع پرداخته شود و راهکارهایی برای رفع این موانع اندیشیده شود. گام بعدی عرف جامعه است. با توجه به تجربیاتی که جامعه شناسان در مورد تغییر عرف و هنجارهای جامعه در طول تاریخ دارند بدون شک استفاده از سازوکارهای کارآمد از طرف نهادهای قانونی می‌تواند عرف جامعه را با موتورسواری زنان تطبیق دهد.
برای صدور گواهینامه موتور چه مراحلی طی می‌شود؟
در صورتی که موانع پیش رو برداشته شود مراحل دریافت گواهینامه موتور به شرح زیر است:
ثبت نام انجام شود. معاینات پزشکی و مدارک کامل شود. شرکت در کلاس‌های تئوری و گذراندن آزمون مقدماتی در آموزشگاه که تا این مرحله مراحل تفاوتی با اخد گواهی نامه پایه ۳ نمی‌کند.
سپس باید مهارت کار با موتور آموزش داده شود. واقعیت این است که بسیاری از افراد پیش از آنکه به دنبال گواهی نامه باشند آنقدر موتور سواری کرده‌اند که تصور می‌کنند به راحتی می‌توانند آزمون عملی را پشت سر بگذارند و در کلاس‌های عملی شرکت نمی‌کنند.
اما آزمون عملی عبور از موانع زیگزاگ است که کوچکترین خطا با عدم تسلط صددرصدی شما بر وسیله باعث خواهد شد که افسر به سرعت شما را رد کند. بنابراین آزمون عملی موتورسواری را دست کم نگیرید و پیش از آزمون تمرین حرکات زیگزاگ را جدی بگیرید.
در صورتی که اجازه موتورسواری برای بانوان صادر شود باید برای کلاس‌های عملی و شرایط آموزش تمهیداتی اندیشیده شود. احتمالا نیاز به آموزش مربیان زن در این حوزه نیز حس خواهد شد.
به هر ترتیب تا زمانی که گواهی نامه موتور مانند گواهی نامه پایه ۳ به امری عادی و بدیهی برای بانوان تبدیل شود باید راه طولانی طی شود. پیش از آزمون عملی باید آزمون اصلی که توسط افسر گرفته می‌شود را پشت سر گذاشت.
آزمون عملی با موتور سی جی ۱۲۵ گرفته می‌شود و سه مانع چیده می‌شود که باید به صورت زیگزاگ از آنها گذر کرد و در انتها دور زد و برگشت. کار با کلاچ، ترمز و تسلط شما بر موتور مورد توجه خواهد بود.
وضعیت موتورسواری بانوان در کشورهای اسلامی چگونه است؟
یکی از کشورهایی که بیش‌ترین ممنوعیت را برای بانوان ایجاد کرده است و ممنوعیت‌های گسترده‌ای برای حضور بانوان در اجتماع وضع می‌کند، عربستان سعودی است.
این کشور تا سال گذشته صدور گواهی نامه پایه ۳ را نیز ممنوع کرده بود اما طی تغییرات گسترده‌ای که در قوانین این کشور اتفاق افتاده است، وضعیت بانوان نسبت به گذشته تغییرات اساسی داشته و حتی اجازه موتور سواری نیز با وضع قوانین خاصی داده شده.
متاسفانه ایران را می‌توان در ایجاد ممنوعیت صدور گواهی نامه موتور برای بانوان پیشتاز دانست. امید می‌رود که در آینده با ایجاد تغییراتی در قوانین و ایجاد شرایط مناسب، ممنوعیت استفاده از موتورسیکلت برای بانوان برداشته شود.