خبرگزاری نامحدود به نقل از خراسان/ چندی پیش یکی از دوستان در گروه تلگرام، با شور و شعف بسیار خبر داد که گواهینامه رانندگی گرفته است. بعضی با انواع شکلک‌های مجازی ابراز شگفتی کردند که: «مگه تو تا حالا گواهینامه نداشتی؟» برخی دیگر، کلی گل و قلب و ایضا بوسه نثار صاحب خبر کردند و تبریک گفتند. تنی چند هم تکلیف فرمودند که: «باید شیرینی بدهی»! در این میان، یک نفر پیشنهاد داد، حال که دوست گرامی به جمع رانندگان خودروهای سواری پیوسته، پس دوستان را گرد آوَرَد و با ماشین خودش به صرف «عصرونه یا شامونه» ببرد. این پیشنهاد به سرعت مورد اقبال اعضای گروه قرار گرفت و در کسری از ثانیه، گزینه‌های احتمالی برای مکان «شیرینی خورون» فضای گروه را داغ کرد. اما، توضیحات راننده تازه کار ما، آب سردی شد بر آتش اشتیاق دوستان. او شرح داد که در این مدت کلی برای کلاس‌های آموزشی (که از قضا اجباری هم هستند) و گرفتن کارت گواهینامه هزینه کرده و به تازگی برای دوره «پسا گواهینامه» نیز پول پرداخته است، پس دیگر مالیه‌ای برای دادن شیرینی در کار نیست. با تعجب پرسیدم: «این دوره که گفتی جدیدا اضافه شده؟ زمان ما که نبود!» پاسخ گرفتم که چون پس از اتمام دوره، هنوز مهارت و تسلط لازم برای رانندگی در شهر حاصل نشده، بیشتر افراد با گذراندن جلسه‌های آموزشی اضافه، برای رانندگی واقعی آماده می‌شوند که البته هزینه‌های خودش را دارد. با خودم گفتم: «راستی... اگر کسی بخواهد یک پا راننده حسابی شود و دست فرمان درست و درمانی هم داشته باشد، چقدر باید خرج کند؟» و این شد سرآغاز سوژه فضولی این هفته...
گام نخست: ثبت نام در آموزشگاه
اول هر چیز، شما بایستی با یک دسته مدارک و جیبی پر از پول به یک آموزشگاه رانندگی مراجعه کنید. با عنایت به این که آغاز و پایان تمرین‌های عملی از محل آموزشگاه است، پس نزدیکترین مورد را انتخاب کنید تا هزینه اضافی برای رفت و آمد به گردنتان نیفتد.
مدارکی که آموزشگاه همان اول کار از شما می‌خواهد
اصل شناسنامه
+ کپی پشت و رو اگر در صفحات 3 و 4 توضیحات نوشته، کپی همه لازم است.
اصل کارت ملی
+ کپی پشت و رو اگر از این شناسنامه های جدید و خوشگل دارید، کارت ملی لازم نیست.
8 قطعه عکس 4×3 پرسنلی کیفیتش مطلوب باشد با زمینه روشن. فکل و کراوات ممنوع!
آقایان هنگام ثبت نام یکی از این مدارک را ارائه دهند:
اصل کارت پایان خدمت + کپی پشت و رو اگر نداشتید
گواهی عکس دار اشتغال به خدمت + دفترچه مرخصی یا فیش حقوقی اگر نداشتید
برگه کامپیوتری اعزام به خدمت + کپی آن اگر نداشتید
گواهی اشتغال به تحصیل با مهر تایید منطقه اگر این را هم نداشتید کلا بی خیال گواهینامه شوید.
نظر به این که برخی آموزشگاه‌ها بسیار سخت گیرند و حتی کسری یک قطعه عکس را بر نمی‌تابند، پس همه مدارک را کامل و بعد ثبت نام کنید. هزینه اولیه را هم با کارت و هم به صورت نقدی می‌توان پرداخت. اما تا آنجا که دخل و خرج دستگیرش شده قسطی و نسیه نمی‌شود. با این حال، اگر شما جایی را می‌شناسید که اقساطی هم ثبت نام می‌کنند، لطفا ما را بی خبر نگذارید.
هزینه‌های مرحله اول
کلاس‌های آموزشی (8 جلسه آیین نامه و فنی + 12 جلسه عملی) 402 هزار تومان
کتاب آموزش آیین نامه 18 – 15 هزار تومان
ویزیت معاینه پزشکی 22 – 20 هزار تومان
تعیین گروه خونی اگر گروه خونی خودتان را می‌دانید، فقط کافی است امضا و اثر انگشت بدهید (خود اظهاری) و اگر نمی‌دانید باید بروید آزمایشگاه طبی و درخواست بدهید که از قضا مشمول بیمه هم نمی‌شود.
شاید خیلی از شما چاپ جدید کتاب آیین نامه را داشته باشید، پس نیازی به پرداخت هزینه آن نیست. فایل PDF این کتاب در فضای مجازی به طور رایگان در دسترس است. همچنین، اگر سری به سایت‌های نیازمندی بزنید، کتاب را با قیمت حدودی 10 هزار تومان هم گیر می‌آورید. البته، بنا به گفته‌های هنرجویان، نسخه جدید آموزش آیین نامه، «توضیحی» است، در حالی که چاپ قدیمی تر «تستی» و همراه با شکل بیشتر بود.
آنان بر این باورند که اگر کسی می‌خواهد همان بار اول قبول شود، بهتر است نسخه قدیمی را هم بخواند که قیمت آن در سایت‌های نیازمندی بین 16 تا 25 هزار تومان متغیر است.
با این همه، گویا هزینه ثبت نام برای گواهینامه پایه سوم بعضی جاها گران تر است و این مطلب به نرخ‌های مصوب جدید برمی گردد:
نرخ ثبت نام در آموزشگاه رانندگی برای گرفتن گواهینامه پایه سوم
آموزش آیین نامه (تئوری) 8 جلسه دو ساعتی = 16 ساعت 4380 (نرخ هر ساعت) × 16 = 70080 تومان
آموزش رانندگی (عملی) 12 جلسه دو ساعتی = 24 ساعت 18000 (نرخ هر ساعت) × 24
= 432000 تومان
هزینه کل
(بدون کتاب) 506 هزار و 80 تومان
البته دخل و خرج نمی‌تواند به تنهایی صحت این مطلب را تایید کند ولی یکی از هنرجویان که فروردین امسال در کرج ثبت نام کرده، این طور نوشته است:
گام دوم: کلاس آموزشی و آزمون مقدماتی
جلسه اول کلاس، از واجبات است. اگر غیبت کنید یعنی وجود خارجی ندارید و کلا از گردونه آموزش حذف می‌شوید. پس از گذراندن دوره تئوری، یک آزمون مقدماتی آیین نامه از شما می‌گیرند که در صورت قبول نشدن باید مبلغ 2700 تا 3 هزار تومان بسُلفید و دوباره امتحان بدهید. اوضاع کلاس عملی هم بدین روال است. پس از 10 تا 12 جلسه آموزش در شهر، مربی از شما آزمونی می‌گیرد تا ببیند چند مرده حلاجید! اگر موقع راه افتادن، ماشین مثل اسب جهش بزند یا دور سه فرمان را با شش – هفت فرمان اجرا فرمایید، دو تا سه جلسه دیگر هم پایتان می‌نویسند که هزینه هر جلسه یک و نیم ساعته 28 تا 30 هزار تومان در می‌آید. آخر کار، وقتی مربیان به این نتیجه رسیدند که امیدی برای قبولی شما در آزمون اصلی هست، برگه‌های مربوطه را مهر و امضا می‌زنند و پرونده را برای ادامه کار به آموزشگاه می‌دهند.
گام سوم: صدور کاردکس
کاردکس که ظاهرا نامی شیک و با کلاس دارد، همانا پرونده مدارکتان است که انواع و اقسام فیش‌های پرداختی به آن اضافه می‌شود. رقم این فیش‌ها ، سر جمع 34 هزار تومان در می‌آید که باید به نام خودتان و مستقیما به شماره حساب مشخص شده واریز شوند. پس از تکمیل کاردکس، نام شما رسما در پورتال راهنمایی و رانندگی ثبت شده و برای آزمون آیین نامه اصلی، تاریخ و ساعت تعیین می‌کنند.
هزینه فیش‌ها برای تکمیل کاردکس
پرداخت مبلغ
12 هزار تومان به نام شرکت پژوهش و توسعه ناجی (خدمات الکترونیک گواهینامه)
پرداخت مبلغ
7 هزار و 500 تومان به نام شهرداری (تمبر گواهینامه)
پرداخت مبلغ هزار تومان به نام نیروی انتظامی (تمبر گواهینامه)
پرداخت مبلغ
20 هزار تومان به نام نیروی انتظامی (صدور گواهینامه)
گام چهارم: آزمون آیین نامه
این آزمون 30 تا تست دارد که باید به 26 تای آن پاسخ درست بدهید. اگر به 5 تا غلط برسد، عمرا افسر زیر بار برود و شما را قبول کند. ناگفته نماند که ترتیب تست‌ها و گزینه‌های هر سوال در برگه شما، با بغل دستی تان فرق دارد، پس زحمت تقلب به خود ندهید که بی فایده است. هر بار که «آیین نامه» را رد می‌شوید، باید مبلغ 2800 تا 3200 تومان به حسابی مشخص واریز کنید تا دوباره وقت آزمون برایتان تعیین شود.
گام پنجم: غول «تو شهری»
پس از قبولی در «آیین نامه»، زمانی برای آزمون عملی مشخص می‌شود. بنا به گفته بیشتر هنرجویان، «پارک دوبل» و «دور سه فرمان» از آن دسته مفاد امتحانی اند که عامل اصلی رد شدن داوطلبان به حساب می‌آیند. در هر هفته فقط یک بار از شما امتحان می‌گیرند و اگر رد شدید باید تا هفته بعد منتظر بمانید. همچنین، طی این مدت یک جلسه تمرین اجباری برایتان منظور می‌شود و باید دو تا فیش جداگانه به مبالغ هزار و 8 هزار تومان واریز کنید. با این حساب، هر بار که آزمون عملی را رد می‌شوید، رقمی حدود 40 هزار تومان از جیب مبارک می‌پرد. در ضمن، فقط تا 3 بار فرصت دارید که قبول شوید، وگرنه تجدید دوره می‌شوید و باید کلاس‌های عملی را دوباره بگذرانید که به معنای پرداخت دوباره هزینه کلاس‌ها ست.
گام ششم: در انتظار گواهینامه
پس از قبولی در آزمون عملی، مدارک شما تدوین و به مرکز فرستاده می‌شود تا بنا به نوبت، کارت گواهینامه تان صادر شود. این وسط، بایستی پول پست، پوشه مدارک و در مواردی هزینه خدمات هم بپردازید که رقم آن چندان زیاد نیست. پس از پایان ثبت، دوران انتظار برای دریافت گواهینامه آغاز می‌شود که از چهل روز تا دو ماه طول می‌کشد. البته موارد تاخیر در این امر کم نیستند؛ مثلا بعضی تا هفتاد روز هم علاف دریافت کارتشان بوده اند. این مشکل ربطی به آموزشگاه ندارد و به رویه سازمانی راهنمایی و رانندگی مربوط است. پس تقلای بیخود نکنید و صبر پیشه فرمایید.
گام هفتم: دوران پسا گواهینامه
خیلی‌ها هستند که تا افسر محترم می‌فرماید: «شما قبولید» خودشان را در قامت شوماخر می‌بینند و اصرار دارند که از پس رانندگی با هر وسیله‌ای و در هر شرایطی بر می‌آیند. غافل از این که، جدای از مسئله استعداد، اصولا «راننده شدن» نیاز به تمرین و گذشت زمان دارد. برخی از فرصت استفاده می‌کنند و تا گواهینامه نرسیده، دوره‌های تمرین عملی اضافه برمی دارند. اگر گشتی در اینترنت یا صفحه نیازمندی‌های روزنامه‌ها بزنید، کلی آگهی پیدا می‌کنید که مربی مربوطه شما را در کمترین زمان ممکن به «یک پا راننده ماهر» تبدیل می‌کند. هزینه این دوره‌ها برای هر جلسه یک ساعت و نیمه، از 22 تا 32 هزار تومان متفاوت است.
سال اولی‌ها حتما بخوانند
بنابر قوانین نه چندان جدید راهنمایی و رانندگی، کسانی که تازه گواهینامه می‌گیرند، تا یک سال با محدودیت‌هایی رو به رو هستند. مثلا طی سه ماه اول، حق ندارند تنها رانندگی کنند و باید یک یا دو نفر که گواهینامه دارند کنارشان بنشینند. همچنین تا یک سال نمی‌توانند از ساعت 12 تا 5 صبح ماشین برانند و همچنین نباید از محدوده شهری خارج شوند.
اگر کسی از این قوانین سرپیچی کند و حادثه‌ای خطر ساز پیش آید، گواهینامه او باطل شده و باید هفت خان را از اول بگذراند. بر همگان مبرهن است که هزینه‌ها درست برابر با یک داوطلب مبتدی، از راننده خاطی گرفته می‌شود.