اگر خودرویی که دارید دنده دستی است، حتماً با سیستمی به نام کلاچ آشنایی دارید. کلاچ قطعه‌ای است که هنگام تعویض دنده گیربکس را به موتور متصل کرده یا ارتباط این دو را با هم قطع می‌کند. روش کار استفاده از این سیستم هم بسیار راحت است و با فشردن پدال کلاچ زیر پای خود، که در سمت چپ پدال ترمز قرار گرفته می‌توانید سیستم کلاچ را فعال کنید.
گاهی اوقات، ممکن است در حین رانندگی کلاچ خودروی شما مشکل پیدا کند. چه مشکل از پدال کلاچ باشد یا دیسک کلاچ خراب بشود، متوجه خواهید شد که با فشردن پدال سیستم کلاچ فعال نمی‌شود. گاهی اوقات ممکن است به علت شکستن قطعه‌ای به نام کائوچویی کلاچ، پدال خراب شود و نتواند در موقعیت اصلی خود قرار بگیرد. اگر این اتفاق‌ها رخ بدهند، شما به روش همیشگی قادر به تعویض دنده نخواهید بود.
قطعات مختلف کلاچ
البته تا زمانی که به تعمیرگاه برسید می‌توانید به رانندگی با خودرو ادامه دهید. رانندگی یک خودروی دنده دستی بدون استفاده از کلاچ کار نسبتاً سختی است و می‌تواند آسیب‌های جدی به گیربکس خودروی شما وارد کند. این کار را فقط باید در مواقع اضطراری و به مدت بسیار کوتاه انجام داد.
بخش اول: تعویض دنده به بالا بدون استفاده از کلاچ
زمانی که شما با یک خودروی دنده دستی رانندگی می‌کنید و کلاچ خودرو خراب می‌شود، شما می‌توانید به مسیر خود ادامه داده و دنده را بزرگ‌تر بکنید. تعویض دنده به بالا بدون استفاده از کلاچ کار راحتی نیست و به دلیل این که از کلاچ برای راحت‌تر کردن تعویض دنده استفاده نمی‌شود، باید کمی خشن‌تر رفتار کنید!
قدم اول: سرعت خودرو را تا نقطه‌ای که دنده را باید عوض کنید افزایش بدهید. این سرعت در هر خودرو متفاوت است.
ولی به طور کلی، تعویض دنده به بالا بین دور موتورهای ۳ هزار تا ۳۵۰۰ توصیه می‌شود.
قدم دوم: به طور همزمان، پای خود را از روی پدال گاز برداشته و دنده را خلاص کنید. زمانی که پای خود را از روی پدال گاز برداشته‌اید، فشاری روی گیربکس وجود ندارد.
دسته دنده با اندکی تلاش به حالت خلاص در خواهد آمد. اگر برای خلاص کردن دنده بیش از حد صبر کنید، ممکن است مجبور شوید دوباره دور موتور را افزایش داده و بار دیگر تلاش کنید.
قدم سوم: دسته دنده را به موقعیت دنده بزرگ بعدی ببرید. به عنوان مثال اگر در دنده ۳ بودید، دسته دنده را در موقعیت دنده ۴ قرار دهید.
در حالی که دور موتور کاهش پیدا می‌کند، فشار اندکی به دسته دنده وارد کنید. زمانی که دور موتور با سرعت گیربکس یکی شود، دسته دنده به راحتی در موقعیت دنده بعدی قرار خواهد گرفت. اگر دسته دنده را خیلی محکم فشار دهید صدای بدی را از داخل گیربکس خواهید شنید و اگر فشار خیلی کم باشد، ممکن است موفق به تعویض دنده نشوید.
قدم چهارم: سرعت خودرو را تا تعویض دنده بعدی افزایش دهید. به محض این که دسته دنده در موقعیت دنده بعدی قرار گرفت، سریعاً با فشردن پدال گاز سرعت خودرو را افزایش دهید.
به این روش، می‌توانید دنده خودرو را حین رانندگی، بدون استفاده از کلاچ بزرگ کنید.
بخش دوم: تعویض دنده به پایین بدون استفاده از کلاچ
تقریباً همانند تعویض دنده به بالا، می‌توانید بدون استفاده از کلاچ هنگام رانندگی دنده را کوچک کنید. چون کلاچ خودرو خراب شده یا استفاده نمی‌شود، با استفاده از پدال گاز قادر خواهید بود تا کاهش سرعت خودروی خود را کنترل کنید.
قدم اول: با برداشتن پا از روی پدال گاز، سرعت خودرو را کاهش دهید. سرعت خودرو به آرامی کم خواهد شد.
قدم دوم: زمانی که دور موتور بین ۱۲۰۰ تا ۱۵۰۰ دور در دقیقه است، دسته دنده را از موقعیت دنده‌ای که در آن قرار دارد خارج کنید. اکنون دسته دنده در حالت خلاص قرار دارد.
برای این کار گاهی اوقات باید به میزان بسیار کمی هنگام خارج کردن دسته دنده، پدال گاز را فشار دهید. حدوداً فقط یک ثانیه پدال را به آرامی فشار دهید تا این فرآیند راحت‌تر انجام شود. با این کار فشار از روی گیربکس برداشته می‌شود و شما می‌توانید دنده را خلاص کنید.
قدم سوم: دور موتور را تا حدود ۳ هزار دور در دقیقه افزایش دهید. باید دور موتور با آن عددی که همیشه در دنده کوچک‌تر هست هماهنگ شود.
به عنوان مثال، اگر در دنده سوم هستید و می‌خواهید به دنده دو بروید، حدوداً ۱۲۰۰ دور در دقیقه دنده سوم برابر با ۲۵۰۰ دور در دقیقه در دنده دوم.
قدم چهارم: دسته دنده را به موقعیت دنده کوچک‌تر ببرید. با یک فشار ملایم آن را در همان حالت نگاه دارید.
همانند بزرگ کردن دنده، فشار بیش از حد موجب ایجاد صدا از گیربکس و فشار کم باعث از دست دادن زمان مناسب برای تعویض دنده خواهد شد.
قدم پنجم: اجازه دهید دور موتور کاهش پیدا کند. زمانی که سرعت موتور با سرعت گیربکس در دنده‌ای که می‌خواهید هماهنگ شد، دسته دنده در موقعیت دنده کوچک‌تر جا خواهد گرفت.
با استفاده از پدال گاز، سرعت خودرو را حفظ کرده یا بدون فشردن آن، اجازه دهید خودرو تا زمان تعویض دنده بعدی سرعتش کم‌تر شود.
زمانی که خودرو متوقف شد، دیگر از این روش نمی‌توانید استفاده کنید. این روش فقط زمانی که در حال حرکت هستید قابل استفاده است و راهی برای درگیر کردن دنده یک بدون استفاده از کلاچ در حالت توقف کامل وجود ندارد.
گیربکس
رانندگی با یک خودرو دنده دستی بدون کلاچ فقط وقتی امکان پذیر خواهد بود که خودرو در حال حرکت باشد. اگر خودرو شما متوقف شده و کلاچ از کار افتاده است، این روش به کار شما نخواهد آمد. هر از چند گاه یک بار سیستم کلاچ خود را توسط یک مکانیک ماهر مورد بررسی قرار دهید تا دچار دردسرهایی مانند رانندگی بدون کلاچ نشوید!
منبع: وبسایت YourMechanic