حالا که کلیک کردید و در حال خواندن این مطلب هستید احتمالاً دیگر عزم‌تان را برای گرفتن گواهینامه پایه سه جزم کرده‌‌اید و می‌خواهید بدانید که گرفتن گواهینامه رانندگی مجموعاً چقدر برایتان خرج برمی‌دارد. خب پس با این حساب بیشتر از این وقت شریف‌تان را نمی‌گیرم و از شما دعوت می‌کنم تا تمام مراحل و شرایط گرفتن گواهینامه را در ادامه مطلب بخوانید.
مرحله اول: چه کسی می‌تواند گواهینامه بگیرد؟
قبل از اینکه ریز‌به‌ریز هزینه گواهینامه را برایتان بگویم، بهتر است تا اول متوجه شوید که اصلاً شما برای گرفتن گواهینامه رانندگی پایه سه شرایط لازم را دارید یا نه.
شرایط گرفتن گواهینامه پایه 3
- سن 18 سال تمام
- گواهی سلامت جسمی، روحی و روانی
- گذراندن دوره‌های آموزش عملی و نظری
- قبولی درآزمون آئین‌نامه و عملی با وسایل نقلیه مربوطه
خب حالا که از شرایط باخبر شدید بهتر است یک تعریف کوتاهی هم از گواهینامه پایه سه داشته باشیم تا شما یک آشنایی اولیه نسبت به آن بدست بیاورید.
گواهینامه پایه 3 چیست؟
گواهینامه پایه 3 یا همان ب 1 قدیم، برای رانندگی با وسایل نقلیه با حداکثر مجموع وزنی 3.5 تن و حداکثر 9 سرنشین به شما داده می‌شود. حالا این اعداد به چه معناست و کدام ماشین‌ها را شامل می‌شود؟ تمام خودروهای سواری شهری مثل تاکسی‌ها، وانت‌ها، سواری‌ها و شاسی‌بلندها برای راندن نیاز به این گواهینامه دارند. البته وانت نیسان و ون جز این دسته حساب نمی‌شوند.
مرحله دوم: برای گرفتن گواهینامه پایه 3 چه مدارکی لازم دارید؟
اگر شرایط بالا را دارید و شال و کلاه کردید که بروید و گواهینامه بگیرید، در قدم اول باید مدارک زیر را آماده کنید:
- اصل شناسنامه عکس‌دار به همراه یک کپی از صفحۀ اول و صفحۀ توضیحات (در صورت داشتن توضیحات)
- اصل کارت ملی یا تاییدیه صادره از اداره ثبت احوال (در صورت داشتن شناسنامۀ جدید نیازی به این مورد نیست)
- هشت قطعه عکس ۴×۳ مربوط به سال جاری
برای خانم‌ها که داشتن همین مدارک بالا کافیست؛ در مورد آقایان هم، به‌تازگی اعلام شده که برای گرفتن گواهینامه دیگر نیازی به داشتن کارت پایان خدمت نیست اما محض احتیاط یکی از موارد زیر را همراه داشته باشید:
- اصل كارت پايان خدمت یا معافی به همراه كپی پشت و رو
- گواهی اشتغال به خدمت عكس‌دار (به همراه دفترچه مرخصی يا فيش حقوقی)
- برگه اعزام به خدمت کامپیوتری به همراه کپی عدم غیبت سنواتی
- گواهی اشتغال به تحصيل با مهر تائيديه منطقه (برای دانشجويان شهرستان با تائيديه راهور) به همراه انتخاب واحد یا کارت تحصیلی
قبل از اینکه به‌صورت جداگانه، هزینه گرفتن گواهینامه را برایتان بگویم، تمام هزینه‌ها را یک‌جا در جدول زیر نوشتم تا اول یک برآورد کلی داشته باشید.
| کلاس‌های تئوری | 120 هزار تومان |
| کلاس عملی | 700 هزار تومان |
| صدور کارتکس | 47 هزار تومان |
| چشم پزشکی و آزمایش گروه خون | 180 هزار تومان |
| خرید کتاب آیین نامه | 20 هزار تومان |
| مردودی در امتحان آیین‌نامه (به ازای هر دفعه) | 3 هزار تومان |
| مردودی در آزمون عملی | 10 هزار تومان |
| مجموع هزینه گواهینامه رانندگی | حدود 1 میلیون تومان |
خب نوبتی هم باشد می‌رسیم به ثبت‌نام در کلاس آموزش رانندگی.
مرحله سوم: ثبت‌نام در آموزشگاه رانندگی
بعد از آماده‌کردن مدارک، حالا زمان مراجعه به آموزشگاه رانندگی است. همۀ متقاضیان برای گرفتن گواهینامه پایه سه باید در کلاس‌های نظری و عملی آموزشگاه‌های مجاز و مورد تایید ناجا، شرکت کنند. البته هزینۀ ثبت‌نام در آموزشگاه‌های مختلف متفاوت است؛ به همین دلیل قیمت‌هایی که در جدول زیر می‌بینید خیلی دقیق نیستند.
| نوع کلاس | مدت | هزینه |
| تئوری | 16 ساعت (8 جلسه) | 120 هزار تومان حدوداً |
| عملی | 24 ساعت (12 جلسه) | 700 هزار تومان حدوداً |
بعد از ثبت‌نام و تکمیل مدارک در آموزشگاه رانندگی، فرم معاینه به شما تحویل داده می‌شود. در اینجا باید به مطب یکی از پزشک‌های طرف قرارداد بروید و نتیجه معاینات را دوباره به آموزشگاه رانندگی تحویل بدهید.
| هزینه معاینات، چشم پزشکی و آزمایش گروه خون | حدود 180 هزار تومان |
مرحله چهارم: شرکت کردن در کلاس‌های تئوری و عملی
حضور در 8 جلسه کلاس تئوری و 12 جلسه کلاس عملی رانندگی از واجبات است. کلاس‌های تئوری شامل 6 جلسه آشنایی با قوانین راهنمایی و رانندگی و 2 جلسه آموزش مسائل فنی خودرو است. در این کلاس‌ها شما با تمام قوانین رانندگی مثل حق تقدم، قوانین جاده‌ها و راه‌ها و... آشنا می‌شوید و اصول اولیۀ فنی خودرو مثل چک‌کردن باد ماشین و روغن و ... را یاد می‌گیرید. بعد از اینکه کلاس‌های تئوری را با موفقیت پشت سر گذاشتید، آموزشگاه از شما آزمون مقدماتی آیین‌نامه می‌گیرد. این آزمون مثل آزمون آیین‌نامه اصلی است با این تفاوت که بخش فنی را شامل نمی‌شود.
بعد از اینکه در آزمون مقدماتی آیین‌نامه قبول شدید، می‌توانید در کلاس‌های عملی شرکت کنید. این کلاس‌ها 12 جلسه 2 ساعته هستند. در این مرحله است که یک مربی آموزش رانندگی انتخاب می‌کنید که به شما رانندگی یاد بدهد. در واقع بخش هیجان‌انگیز داستان از اینجا شروع می‌شود. کلاس‌های عملی از آموزش ساده‌ترین نکات مثل روشن کردن ماشین، تنظیم کردن صندلی و آینه شروع می‌شود و تا مسائل پیچیده‌تری مثل دور دوفرمانه و پارک دوبل ادامه پیدا می‌کند.
وقتی کلاس‌های عملی شهر را تمام کردید؛ باید در آزمون عملی مقدماتی شرکت کنید. این آزمون توسط آموزشگاه برگزار می‌شود. این آزمون هم دقیقاً مثل آزمون اصلی است و شما می‌توانید شرایط آزمون اصلی را تجربه کنید. البته اصلاً استرس نداشته باشید و نگران قبول‌شدن و این‌جور مسائل نباشید. فقط روی کسب تجربه و مهارت خودتان تمرکز کنید؛ چراکه هر چندبار که نیاز باشد، آموزشگاه از شما آزمون عملی مقدماتی می‌گیرد تا به شرایط آزمون اصلی برسید. ممکن است حتی چند جلسه کلاس عملی هم برایتان تدارک ببینند تا مهارت بیشتری را بدست بیاورید.
بعد از شرکت در کلاس‌ها و قبولی در آزمون‌های مقدماتی، حالا وقت تکمیل مدارک و تشکیل کاردکس است. مدارک مورد نیاز در این مرحله گواهی قبولی در امتحان تئوری و عملی اولیه و همچنین برگه گروه خونی و واریز فیش‌های بانکی هزینه گواهینامه است که در این مورد خود آموزشگاه راهنماییتان می‌کند و شماره حساب‌ها را به شما می‌دهد.
شماره حساب‌های جدید برای تشکیل کاردکس
| نام صاحب حساب | شماره حساب | مبلغ (تومان) |
| نیروی انتظامی | ۲۱۷۱۱۵۱۳۰۳۰۰۳ | ۲۰۰۰۰ تومان برای صدور گواهینامه |
| شرکت پژوهش و توسعه ناجی | ۰۲۲۳۰۹۳۸۳۳۰۰۷ | 12000 تومان برای خدمات الکترونیک |
| وزارت دارایی | ۲۱۷۱۱۵۹۰۰۸۰۰۹ | ۱۰۰۰ تومان برای تمبر |
| شهرداری | ۳۱۱۱۰۰۰۰۴۸۰۰۶ | 1000 تومان برای تمبر |
توجه داشته باشید که اگر کاردکس را در آموزشگاهی تشکیل بدهید، بعداً دیگر نمی‌توانید در در یک آموزشگاه دیگر ثبت‌نام کنید؛ پس در انتخاب آموزشگاه حسابی دقت کنید.
و بالاخره مرحله آخر: شرکت کردن در آزمون آئین‌نامه و عملی
برای شرکت در آزمون آیین‌نامه رانندگی، باید کتاب آیین‌نامه را مطالعه کنید و با توجه به نکاتی که در کلاس‌های تئوری به شما آموزش داده‌اند، خودتان را برای آزمون آماده کنید. می‌توانید از آموزش‌ها، نمونه سوالات و آزمون‌های آنلاین و اینترنتی هم برای آمادگی بیشتر کمک بگیرید.
آزمون آئین‌نامه شامل دو بخش است. بخش اول شامل 30 سوال از کتاب آئین‌نامه راهنمایی و رانندگی است. برای پاسخگویی به آنها 20 دقیقه وقت دارید. اگر می‌خواهید که در این آزمون قبول شوید باید حداقل 26 سوال را درست جواب بدهید؛ یعنی مجاز هستید که حداکثر 4تا غلط داشته باشید. تقریبا 7 سوال از آزمون آیین‌نامه به مسائل فنی خودرو ربط دارد؛ چه سوالاتی؟ مثلاً اینکه شکستگی جلوبندی چه مشکلی را ایجاد می‌کند؟ یا معیوب بودن سیستم تعلیق خودرو باعث چه چیزی می‌شود؟ پس شما باید برای این بخش هم آمادگی لازم را داشته باشید. بهتر است بدانید که قبولی در آزمون آیین‌نامه 2 سال اعتبار دارد و فقط تا دو سال فرصت دارید به هر تعداد که لازم است، در آزمون عملی شرکت کنید. هرچند بهتر است که بعد از قبولی در این آزمون هرچه سریع‌تر در آزمون عملی هم شرکت کنید.
اگر در آزمون آیین نامه قبول شدید، می‌توانید مدارک لازم برای صدور کارتکس امتحان عملی را به آموزشگاه ارائه کنید. این مدارک عبارتند از:
- گواهی قبولی در آزمون آیین‌نامه
- اصل شناسنامه
- فیش واریز هزینه گواهینامه
آموزشگاه روز و ساعت مشخصی را برای برگزاری آزمون عملی به شما اعلام می‌کند. در آزمون عملی گواهینامه در حضور یک افسر راهنمایی و رانندگی مهارت رانندگی شما سنجیده می‌شود. زمان این آزمون بیشتر از ده دقیقه نیست. مواردی که افسر از شما می‌پرسد همان نکاتی است که در کلاس‌های عملی تمرین کردید؛ مثل دور زدن، پارک دوبل، دنده عقب و ... پس خونسردی خودتان را حفظ کنید و با آرامش کارهایی که از شما می‌خواهند را انجام بدهید. اگر به‌خوبی و خوشی این آزمون رو پشت سر بگذارید، دیگر کار تمام است! حالا فقط کافیست تا صبر پیشه کنید تا گواهینامه‌تان به دستتان برسد!
شاید برای شما هم سوال باشد که...
در ادامه سوالاتی را که ممکن است همین الان نوک زبانتان باشد، لیست کردیم تا چیزی از قلم نیفتاده باشد و از تمام شرایط و اطلاعات لازم خبر داشته باشید.
سوال اول: محدودیت خاصی برای راننده‌های تازه‌کار وجود دارد؟
بله. یک مدتی می‌شود که اعلام کردند که رانندگان تازه‌کار تا 3 ماه اول نمی‌توانند تنهایی رانندگی کنند و حتماً لازم است که شخص باتجربه‌ای کنار دستشان بنشیند. علاوه‌براین کسانی‌که تازه گواهینامه می‌گیرند نمی‌توانند به مدت یکسال در مسیرهای برون‌شهری رانندگی کنند. رانندگی در محدودۀ زمانی 12 شب تا 5 صبح هم برای تازه‌کارها ممنوع شده است.
سوال دوم: مدت اعتبار گواهینامه چقدر است؟
مدت اعتبار گواهینامه رانندگی پایه سه 10 سال است؛ بعد از اینکه اعتبار آن تمام شد در صورت تایید از نظر سلامت جسمی و روانی، می‌توانید آن را برای دوره 10 ساله بعدی تمدید کنید. افراد 70 سال به بالا هم باید هر 5 سال یکبار برای احراز سلامت جسمی و روانی به راهنمایی و رانندگی مراجعه کنند.
سوال سوم: آیا گواهینامه نیاز به کارت پایان خدمت دارد؟
خوشبختانه در قانون جدید دریافت گواهینامه، دیگر نیازی نیست که شما برای گرفتن گواهینامه حتماً کارت پایان خدمت داشته باشید؛ پس می‌توانید بدون گذراندن دوران سربازی، گواهینامه‌تان را بگیرید.
سوال چهارم: شرایط گرفتن گواهینامه برای افراد کم‌سواد چیست؟
افراد کم‌سواد و بی‌سواد هم می‌توانند بدون هیچ مشکلی گواهینامه بگیرند. در حقیقت تنها تفاوت در آزمون آیین‌نامه است که برای این افراد به صورت شفاهی برگزار می‌شود. باقی مراحل و کارها به همان صورتی است که در بالا گفتم. برای درخواست آزمون شفاهی آیین‌نامه هم باید شرایط زیر را داشته باشید:
- سن شما بالای 30 سال باشد.
- مدرک تحصیلی شما حداکثر پنجم ابتدایی باشد.
- درصورت ترک تحصیل، تاییده آموزش پرورش مبنی بر ترک تحصیل را داشته باشید.
سوال پنجم: شرایط گرفتن گواهینامه برای افراد معلول چیست؟
مراحل دریافت گواهینامه برای افراد معلول تا حدودی فرق دارد. هرچند هزینه گواهینامه برای این افراد خیلی متفاوت نیست. اولین نکته‌ای که باید بدانید این است که برای اخذ گواهینامه معلولین باید به آموزشگاه‌های رانندگی مخصوص معلولین مراجعه کنید. مراحل دریافت گواهینامه معلولین به‌طور خلاصه به‌صورت زیر است:
- رفتن به آموزشگاه و دریافت فرم مخصوص
- مراجعه به چشم‌پزشکی مورد تایید ناجا و انجام معاینات چشم
- مراجعه به بهداری ناجا و گرفتن فرم معاینه
- رفتن به بیمارستان مورد تایید ناجا برای انجام معاینات و دریافت تاییده (در تهران، بیمارستان سجاد)
بعد از انجام مراحل بالا، با در دست داشتن مدارک، برای ثبت‌نام به آموزشگاه ویژه معلولین بروید.
سوال ششم: گواهینامه بعد از چند روز به دستمان می‌رسد؟
صدور گواهینامه هوشمند نسبت به گواهینامه‌های قدیمی بیشتر زمان می‌برد. بعد از قبولی در آزمون و تکمیل مدارک و پرداخت هزینه‌های گواهینامه، در مدت زمان حداکثر ۱۵ روز تا یک ماه گواهینامه صادر می‌شود و به دست شما می‌رسد. برای رهگیری گواهینامه خودتان می‌توانید به سامانه رهگیری مرسولات سازمانی مراجعه کنید و با انتخاب گواهینامه و واردکردن کد ملی، از وضعیت گواهینامه‌تان باخبر شوید.
حرف آخر
تمام شرایط و هزینه گواهینامه رانندگی را در سال 99 به‌صورت ریز‌به‌ریز بررسی کردیم. فکر نمی‌کنم مطلبی جا افتاده باشد، با این حال اگر موردی به ذهنتان رسید که در مقاله موجود نبود یا سوالی برایتان پیش آمد که در بالا به آن جواب نداده بودیم، حتماً کامنت بگذارید و بپرسید.