علل شایع کمردرد چیست؟ چگونه می‌توان کمردرد را تشخیص داد و درمان کرد؟ در این مقاله به طور کامل به این سوالات پاسخ خواهیم داد.
کمر درد یکی از شایع‌ترین دلایل مراجعه به پزشک است. بر اساس آمار انستیتوی ملی اختلالات عصبی و سکته (NINDS) درد کمر شایع‌ترین دلیل ناتوانی و از کار افتادگی مرتبط با کار و شغل افراد است. حداقل 80 درصد از آمریکایی‌ها در طول زندگی خود به این مشکل مبتلا می‌شوند.
بیش‌تر این دردها حاصل یک جراحت هستند، آسیب‌هایی همچون رگ به رگ شدن با پیچ خوردن عضله، کشیدگی ناشی از یک حرکت ناگهانی یا ساختار غلط بدن در هنگام بلند کردن یک جسم سنگین همه می‌توانند باعث ایجاد این تجربه‌ی دردناک شوند.
کمر درد همچنین نتیجه‌ی برخی از بیماری‌ها است:
- سرطان طناب نخاعی
- فتق دیسک کمر
- سیاتیک
- التهاب مفاصل
- عفونت کلیوی
- عفونت ستون فقرات
کمر درد شدید از چند روز تا چند هفته به طول می‌انجامد، در حالی که دردهای مزمن کمر بیش‌تر از 3 ماه ادامه خواهند داشت.
این بیماری در افراد بین سنین 30 سال تا 50 سال رخ می‌دهد و عمده دلیل آن به دلیل تغییراتی است که به واسطه‌ی بالا رفتن سن در بدن فرد رخ می‌دهد. هر چه‌قدر سن فرد بیش‌تر شود از حجم مایع بین مهره‌های کمر و نخاع کاسته خواهد شد.
به همین دلیل دیسک موجود در ستون فقرات به راحتی آسیب پذیر خواهد شد. از طرحی از حجم ماهیچه‌ها هم کم شده و امکان صدمه و آسیب کمری بیش‌تر خواهد شد. به همین دلیل است که تقویت عضلات کمر و داشتن یک ساختار قامتی مناسب بهترین راه پیشگیری از کمر درد است.
علت کمر درد
کشیدگی
عضلات و رباط‌های کمر بر اثر فعالیت زیاد ممکن است کشیده یا پاره شوند. علایم و نشانه‌های این حالت شامل درد، خشکی و اسپاسم عضلات کمر است. استراحت و درمان‌های فیزیکی به درمان این علایم آزار دهنده کمک خواهد کرد.
دیسک آسیب دیده
دیسک‌های کمر همیشه در معرض آسیب هستند و این خطر با افزایش سن بیش‌تر هم خواهد شد. قسمت خارجی دیسک ممکن است دچار پارگی یا فتق شود.
فتق دیسک حالتی است که در آن غضروف اطراف دیسک به طناب نخاعی یا ریشه‌های عصبی فشار وارد می‌کند. در واقع دیسک به شکل یک بالشتک بین مهره‌ها قرار دارد و فشار وارد شده به آن‌ها را کنترل می‌کند، در این حالت این فضای نرم بین مهره‌ها از جای طبیعی خود خارج می‌شود.
اگر سوالی در خصوص علت کمر درد دارید، می‌توانید از سیستم مشاوره متنی(پرسش پاسخ) دکتردکتر استفاده کنید.
این حالت به علت فشار زیاد وارد شده به ریشه‌ی عصبی ایجاد می‌شود. آسیب دیسک معمولا ناگهانی بوده و بعد از پیچ خوردن کمر و یا بلند کردن یک جسم سنگین رخ می‌دهد. بر خلاف کمر درد ناشی از کشیدگی این درد بیش‌تر از 72 ساعت ادامه خواهد داشت.
سیاتیک
سیاتیک می‌تواند به همراه یک فتق دیسک رخ دهد، در این حالت دیسک به عصب سیاتیک فشار وارد می‌کند. در نتیجه این عصب باعث ایجاد درد در پا خواهد شد. بیماران درد سیاتیک را به درد سوختگی یا فرو رفتن سوزن در بدن تشبیه می‌کنند.
تنگی کانال نخاعی
در تنگی کانال نخاعی فشار زیادی بر طناب نخاعی و اعصاب نخاعی وارد می‌شود. عمده دلیل بروز این مشکل از بین رفتن دیسک بین مهره‌هاست. بعد از آن است که فشار زیادی به ریشه‌های عصبی یا طناب نخاعی وارد می‌شود.
علایم این عارضه عبارتند از:
- بی حسی
- گرفتگی عضله
- خستگی
امکان دارد فرد این علایم را در هر نقطه از بدنش حس کند. علایم در بسیاری از بیماران در هنگام راه رفتن و ایستادن شدیدتر خواهد شد.
انحنای غیر طبیعی ستون مهره‌ها
کَژپُشتی یا اسکولیوز، گوژپُشتی یا کایفوزیسو لوردوز از جمله اختلالاتی هستند که باعث انحنای غیر طبیعی ستون فقرات می‌شوند.
این مشکلات در کودکی و در سنین بلوغ قابل تشخیص بوده و به دلیل افزایش فشار وارده بر عضلات، تاندون‌ها، رباط‌ها و مهره‌های کمر باعث ایجاد درد و تغییر ساختار قامتی می‌شوند.
مشکلات دیگر
برخی از مشکلات و بیماری‌ها باعث کمر درد می‌شوند:
- التهاب مفاصل
فیبرومیالژی: که یک سندرم درد اسکلتی-عضلانی مزمن است و مفاصل، عضلات و تاندون‌ها را درگیر می‌کند.
- اسپوندیلیت: که التهاب مفاصل بین استخوان‌های کمر است.
- اسپوندیلوز: یک اختلال مخرب است که منجر به از دست رفتن ساختار طبیعی ستون فقرات و عملکرد آن می‌شود. از طرفی افزایش سن در بروز آن نقش اساسی دارد. مکان و شدت تخریب در افراد مختلف متفاوت است.
از طرفی دیگر مشکلات کلیوی و مثانه، اندومتریوز ، کیست تخمدانی و فیبروز رحمی، سرطان و بارداری هم احتمال دارد باعث بروز درد کمر شوند. برای اینکه مطمئن شوید کدام یک از علت‌های ذکر شده باعث بروز کمر درد شده است، می‌توانید با پزشک مشورت کنید. برای دریافت مشاوره از سیستم مشاوره متنی(پرسش پاسخ) دکتردکتر استفاده کنید.
تشخیص کمردرد
پزشک بعد از پرسیدن سابقه‌ی پزشکی بیمار، برای فهمیدن محل دقیق درد در کمر بیمار را به صورت بالینی مورد معاینه قرار خواهد داد. در طول معاینه پزشک اثر کمردرد بر دامنه‌ی حرکتی بیمار را هم بررسی خواهد کرد.
پزشک واکنش و پاسخ بیمار به برخی محرک‌ها را هم آزمایش می‌کند. این کار به این دلیل انجام می‌شود که مشخص شود که کمر درد روی اعصاب اثر گذاشته است یا خیر.
اگر علایم فرد ناراحت کننده و ناتوان کننده و عصبی نباشد، پزشک قبل از انجام آزمایش‌های بیش‌تر چند هفته بیمار را تحت نظر خواهد گرفت. چرا که بیش‌تر کمر دردها با انجام درمان‌های ساده و ابتدایی برطرف خواهند شد.
این علایم و نشانه‌ها اما نیاز به بررسی بیش‌تری دارند:
- کنترل نداشتن روی کارکرد شکم و دفع مدفوع
- ضعف
- تب
- کاهش وزن
اگر بعد از انجام درمان‌های ابتدایی و خانگی هنوز درد ادامه داشته باشد، پزشک آزمایش‌های دیگری انجام خواهد داد.
اگر علاوه بر کمر درد فرد مشکلات و علایم دیگری را مشاهده کند باید هر چه سریع‌تر به مراکز درمانی مراجعه کند.
برای بررسی مشکلات استخوانی، دیسک، رباط‌ها و تاندون‌های کمر پزشک از روش‌های تشخیصی عکسبرداری مانند رادیولوژی اشعه ایکس، سی تی اسکن، سونوگرافی و ام‌آر‌ای استفاده خواهد کرد.
اگر پزشک به وجود مشکلی در توان استخوانی در قسمت کمر مشکوک باشد، یک اسکن استخوانی یا یک آزمایش تراکم استخوانی را تجویز خواهد کرد. برای تشخیص مشکلات احتمالی عصبی نوار عصب و عضله گرفته خواهد شد.
راه‌های درمان کمردرد
درمان‌های خانگی برای درمان کمردرد
درمان‌های خانگی تا 72 ساعت پس از شروع درد کمک کننده خواهند بود. اگر بعد از این مدت زمان با انجام این درمان‌ها تغییری در شدت درد ایجاد نشود، فرد باید با پزشک تماس گیرد. اگر زمان لازم برای برقراری تماس تلفنی با پزشک را ندارید، می‌توانید از طریق سیستم مشاوره متنی(پرسش پاسخ) دکتردکتر استفاده کنید.
فعالیت‌های فیزیکی معمول روزانه را را متوقف کرده و از یخ روی کمر خود استفاده کنید. پزشکان توصیه می‌کنند که در 48 تا 72 ساعت اول از یخ استفاده کرده و پس از آن از گرما استفاده کنید.
استفاده‌ی متناوب از سرما و گرما به ریلکس شدن عضله ها کمک می‌کند. استراحت؛ استفاده از یخ، فشار آوردن و بالا نگهداشتن کمر در 48 ساعت ابتدایی بسیار توصیه می‌شود.
داروهای مسکنی همچون ایبوپروفن (ibuprofen) و استامینوفن (acetaminophen) برای کاهش درد بسیار موثر هستند.
برخی اوقات دراز کشیدن به پشت باعث درد بیش‌تر خواهد شد، در این شرایط توصیه می‌شود که فرد در حالی که زانوی خود را خم کرده و یک بالشت بین پاهای خود قرار داده، به پهلو دراز بکشد. اگر دراز کشیدن روی کمر برای فرد آزاردهنده نباشد، بهتر است که برای کاهش فشار به کمر از یک بالشت زیر ران استفاده شود.
حمام آب گرم و ماساژ کمر هم به بهبود عضلات گرفته و سخت کمر کمک خواهند کرد.
راهکارهای پزشکی برای درمان کمردرد
کمر درد به همراه مشکلات مختلفی بروز می‌کند.
- کشیدگی و یا ضعف عضلانی
- عصب تحت فشار
- طناب نخاعی نامیزان
چندین راه درمانی برای این مشکلات وجود دارد:
- دارو
- فیزیوتراپی
- تجهیزات پزشکی
پزشک معالج بسته به شرایط فرد میزان دارویی که فرد باید مصرف کند و روش درمانی مناسب را اعمال خواهد کرد.
برخی از روش‌های درمانی که پزشک توصیه می‌کند، شامل:
- شل کردن ماهیچه‌ها
- داروهای غیر استروئیدی ضد التهابی (NSAIDs)
- داروهای نارکوتیک مانند کدئین برای کاهش درد
- استروئیدها برای کاهش التهاب
- تزریق کورتیکواستروئید
یک گروه از درمان‌های فیزیکی یا فیزیوتراپی هم وجود دارد که انجام آن‌ها توصیه می‌شود:
- ماساژ
- تمرینات کششی
- دستکاری کمر و ستون فقرات
جراحی برای درمان کمردرد
در مواردی که درد بسیار شدید است، جراحی انجام می‌شود. جراحی تنها زمانی انجام می‌شود که سایر روش‌های درمانی موثر نباشد. با این همه اگر فرد کنترل دفع ادرار و مدفوع خود را از دست بدهد، دچار نقص پیش‌رونده‌ی عصبی شود، جراحی یک راهکار درمانی اورژانسی خواهد بود.
- عمل جراحی دیسککتومی برای کاهش فشار وارده روی ریشه‌ی عصبی انجام می‌شود. این فشار به خاطر یک فتق دیسک یا رشد استخوان زائد روی استخوان طبیعی ایجاد می‌شود. جراح در طی این عمل قسمت کوچکی از لامینا که بخش استخوانی کانال نخاعی است را برخواهد داشت.
- در عمل جراحی فورامینوتومی، جراح اقدام به گشاد کردن فورامن خواهد کرد. فورامن حفره‌ای استخوانی در کانال نخاعی است و در این قسمت ریشه‌های عصبی قرار دارند.
- در روش الکتروترمال، درون دیسک سوزنی توسط یک لوله‌ی نازک، بلند و انعطاف پذیر موسوم به کاتتر به درون دیسک وارد شده و آن نقطه را به مدت 20 دقیقه گرم می‌کند. این روش به ضخیم کردن دیواره‌ی دیسک و رفع فتق دیسک و التهاب عصب کمک خواهد کرد.
- در روش نوکلئوپلاستی، سوزن بسیار نازکی وارد فضای دیسک شده و با کمک امواج رادیویی، بافت حرارت دیده و کوچک‌تر خواهد شد.
- در روش رادیو فرکانسی فرسایشی، با استفاده از امواج رادیویی ارتباطات عصبی را مختل می‌کنند. در این روش هم از حرارت برای از بین بردن عصب‌ها استفاده می‌شود.
- عمل جراحی فیوژن ستون فقرات، باعث تقویت این اندام شده و از شدت حرکات دردناک خواهد کاست. در این روش دیسک بین دو یا چند مهره‌ی کمر برداشته خواهد شد. بعد از آن پزشک با استفاده از قطعات فلزی خاصی مهره‌ها را در کنار هم قرار خواهد داد.
- در لامینوکتومی، ستون فقرات لامینا برداشته شده و اندازه‌ی کانال نخاعی بزرگتر خواهد شد. در این روش فشار وارده روی طناب نخاعی و اعصاب کاهش خواهد یافت.
پیشگیری از بروز کمردرد
راه‌های زیادی برای جلوگیری از کمردرد وجود دارد. انجام دادن اقدامات پیشگیرانه برای کاستن از شدت علائم در افرادی با کمر آسیب دیده هم بسیار کمک کننده خواهد بود. برای دریافت مشاوره در خصوص اینکه کدام روش اختصاصاً برای شما مناسب است، در جهت پیشگیری از کمر درد می‌توانید از سیستم مشاوره متنی(پرسش پاسخ) دکتردکتر استفاده کنید.
اقدامات پیشگیرانه شامل:
- تقویت کردن و فعال کردن ماهیچه‌های کمر، پشت و شکم با انجام حرکات ورزشی
- کم کردن وزن در صورت داشتن اضافه وزن
- بلند کردن اجسام سنگین از روی زمین با خم کردن زانو و استفاده از پاها
- داشتن طرز ایستادن و ساختار قامتی مناسب
انجام این کارها هم کمک کننده خواهد بود:
- خوابیدن روی یک سطح صاف و محکم
- نشستن روی صندلی‌هایی با ارتفاع مناسب
- کفش پاشنه بلند نپوشیدن
- ترک سیگار
ماده‌ی نیکوتین موجود در سیگار باعث از بین رفتن دیسک‌های نخاعی ستون فقرات شده و همچنین جریان خون را تا حدود زیادی کاهش خواهد داد.
اگر به کمر درد مبتلا هستید، حتماً با پزشک خود مشورت کنید. پزشک علت بروز آن را بررسی کرده و بعد از آن بهترین روش درمانی مناسب برای شما را پیشنهاد خواهد داد.
در صورتی که هرگونه سوال، نگرانی و صحبتی در رابطه با کمردرد دارید، در بخش نظرات بنویسید تا در کوتاه‌ترین زمان ممکن به سوالات شما پاسخ داده شود. برای مطرح کردن سوال می‌توانید از سیستم مشاوره متنی(پرسش پاسخ) دکتر دکتر استفاده کنید.
منبع: